Cộng đồng doanh nghiệp không chỉ là chủ thể làm thay đổi cuộc chơi mà còn là tác nhân của thể chế hiện nay khi có tới 75% doanh nghiệp cho biết tự nguyện mang quà biếu cơ quan Nhà nước để bôi trơn.
TS. Phạm Chi Lan
Đó là quan điểm được bà Trần Thị Lan Hương, Chuyên gia cấp cao của Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam đưa ra khi bình luận về thách thức trong cải cách thể chế hiện nay.
Theo đánh giá của bà Lan Hương, hiện nay tính hiệu quả của nhà nước kém, khu vực công, tư bị chồng lấn. Bộ máy chưa trọng dụng nhân tài. Cơ chế kiểm soát chưa phát huy hiệu quả và trách nhiệm giải trình kém.
Dẫn đến hiện nay, năng suất lao động giảm, những vấn đề mang tính mấu chốt như lao động, năng suất đặt ra thách thức cho nền kinh tế. Trong khi đó, doanh nghiệp tư nhân chiếm tỷ lệ nhỏ, chưa có doanh nghiệp lớn và đang bị chi phối bởi nền kinh tế nhà nước.
Tuy nhiên, tính hiệu quả của khu vực kinh tế Nhà nước lại không cao, sự chồng chéo giữa khu vực công và tư khiến cho nhiều DN cho rằng quan hệ với nhà nước là điều kiện cơ bản trong kinh doanh, giúp DN tiếp cận với vốn, đất đai, hợp đồng chính phủ nhiều hơn...
"Vì sao DN tư nhân không phát triển lớn mạnh vì DN thân hữu cản trở những DN muốn làm ăn minh bạch, chân chính, cạnh tranh hơn. Bộ máy nhà nước chồng chéo, chức năng chồng lấn giữa trung ương, địa phương, hoạt động đầu tư tràn lan, dàn trải cũng đã thấy rõ qua khảo sát PAPI hàng năm, cho thấy tính độc lập và khả năng giám sát còn hạn chế" - chuyên gia WB cho biết.
Điều đáng chú ý, theo chuyên gia của WB, so sánh với các quốc gia, tham nhũng là vấn đề lớn trong bộ máy. Dẫn chứng là theo khỏa sát của cơ quan này thì nhiều DN được hỏi cho biết, phải trả chi phí không chính thức. Tham nhũng là vấn đề hiện nay đang gặp phải.
Dẫn chứng, có 75% DN được hỏi cho biết chủ động tặng quà cho cơ quan nhà nước để bôi trơn. Do đó, vị chuyên gia của WB cho rằng DN không chỉ là người phải thay đổi cuộc chơi, mà còn đang là tác nhân gây ra những bất cập hiện nay.
Tuy nhiên, bà Phạm Chi Lan - chuyên gia kinh tế thì cho rằng con số DN tự "nộp" cho cơ quan Nhà nước để bôi trơn là lớn hơn nhiều so với con số được WB công bố. Theo bà Chi Lan, vấn đề là DN buộc phải đưa khi họ nghĩ rằng "đồng tiền đi trước là đồng tiền khôn", tức là DN buộc phải bôi trơn.
"Tham nhũng, bôi trơn chiếm hơn một nửa lợi nhuận của DN, là chi phí không chính thức. Chẳng ai muốn điều đó cả nhưng họ buộc phải làm thế. Do đó muốn thay đổi thì nhà nước phải thay đổi trước" - bà Chi Lan nói.
Cùng quan điểm, ông Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế, cũng thẳng thắn chỉ ra thực tế là việc thiếu thị trường, thiếu minh bạch dẫn đến thực trạng trên. Do đó, người đứng đầu phải có áp lực hành chính đủ mạnh với công chức phía dưới, cần phải thay đổi để tăng tính minh bạch.
1Đánh giá sức ép lạm phát còn lớn, có khả năng ảnh hưởng đến kinh tế vĩ mô, Thủ tướng yêu cầu trong năm 2016 không tăng giá điện, không tăng phí BOT; các khoản chi phí bảo hiểm y tế, giáo dục phải có lộ trình, không tăng đồng loạt. Việc điều hành giá phải đảm bảo mức trần CPI trong phạm vi 5%.
2Các điều kiện kinh doanh trong các thông tư của cấp bộ sẽ đương nhiên hết hiệu lực từ 1/7/2016 nếu không được nâng cấp lên thành nghị định của Chính phủ. Hiện một số nghị định đã được ban hành, các nghị định còn lại đang được bộ, ngành gấp rút, tập trung nguồn lực để hoàn thiện các khâu cuối cùng trước khi trình Chính phủ.
3Dư luận lo ngại về tiến độ và chất lượng của các dự án mỗi khi doanh nghiệp Trung Quốc thắng thầu cũng là dễ hiểu, bởi không ít dự án mang tính trọng điểm tại Việt Nam đang “sống dở, chết dở” vì nhà thầu Trung Quốc.
4Thủ tướng Chính phủ vừa có Chỉ thị 21/CT-TTg yêu cầu các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở Trung ương, các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước (các Bộ, ngành trung ương và địa phương) tập trung chỉ đạo xây dựng Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2017.
5Mặc dù đưa ra nhiều giải pháp tháo gỡ khó khăn cho DN trong hoạt động sản xuất kinh doanh, Thống đốc NHNN nhấn mạnh chính sách điều hành không chủ quan với diễn biến của lạm phát.
6Việt Nam bờ biển dài hơn 3000km trải từ Quảng Ninh đến Kiên Giang với tiềm năng về vận tải ven biển là rất lớn. Hiện đội tàu vận tải ven biển của Việt Nam có trên 700 tàu với lượng trọng tải vận chuyển tương đương 176.000 xe vận tải nặng.
7Kiên quyết giữ vững mục tiêu tăng trưởng GDP, không để tình trạng nguồn ngân sách còn dư mà không giải ngân được, phải cổ phần hóa DNNN một cách mạnh mẽ để có nguồn lực tăng trưởng.
8Ông Leo Evers - Giám đốc điều hành của VBL tin tưởng vào sự phát triển và tương lai của ngành bia Việt Nam.
9Thị trường bán lẻ đang rơi vào tay của các ông chủ nước ngoài; người dân thì lại bất an với nạn trộm, cướp liều lĩnh gây án
104 Bộ có vốn đầu tư "khủng" nhất đều có mức tăng vốn thực hiện cao gần gấp 3 lần năm ngoái, trong đó Bộ Giao thông Vận tải tiếp tục đứng đầu.
Kinh tế vĩ mô
Kinh tế Thế giới
Nông lâm thủy sản
Hàng hóa
Thông tin ngành
Chính khách - Yếu nhân
Quân sự - Chiến sự
