Nợ xấu có làm kết quả kinh doanh của ngân hàng méo mó?

Một số “ông lớn” ngân hàng công bố kết quả kinh doanh quý II khả quan. Trong đó, BIDV là một trong những ngân hàng công bố kết quả này sớm nhất.

Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) là ngân hàng đầu tiên công bố kết quả kinh doanh nửa đầu năm 2016, với lợi nhuận trước thuế 6 tháng ước đạt 3.600 tỉ đồng, tăng trưởng 20% so với cùng kỳ năm trước. Trích lập đủ dự phòng rủi ro, các tỉ lệ an toàn hoạt động đáp ứng theo quy định. Hoạt động kinh doanh khối công ty con ổn định, tổng lợi nhuận trước thuế đạt trên 110 tỉ đồng, bám sát lộ trình thực hiện mục tiêu năm đề ra.

Trước đó, kết thúc quý I/2016, BIDV báo cáo kết quả với chi phí dự phòng rủi ro tăng đột biến gần 2 nghìn tỉ đồng, khiến BIDV chỉ còn hơn 2.077 tỉ đồng lợi nhuận trước thuế và lợi nhuận sau thuế là 1.682 tỉ đồng, giảm gần 10% so với cùng kỳ.

Lý giải về mức tăng trưởng lợi nhuận tới 20% nửa đầu năm nay, BIDV cho biết là nhờ tín dụng cải thiện. Cụ thể, quy mô tín dụng và đầu tư của ngân hàng đạt trên 836.000 tỉ đồng, trong đó dư nợ tín dụng đạt gần 657.000 tỉ đồng, tăng trưởng 26% so với cùng kỳ năm trước và 6% so với đầu năm, phù hợp với nhịp độ tăng trưởng chung của toàn ngành ngân hàng. Dự kiến đến hết quý II/2016, dư nợ tín dụng tăng trưởng 8-9% so với đầu năm 2016.

Theo kế hoạch cả năm 2016, BIDV xác định dư nợ tín dụng tăng trưởng 18%, phấn đấu đạt 20% trên cơ sở chấp thuận của Ngân hàng Nhà nước (NHNN). Tuy nhiên, kế hoạch lợi nhuận được BIDV đặt ở mức 7.900 tỉ đồng, tăng khá “khiêm tốn” so với năm 2015 (7.039 tỉ đồng lợi nhuận trước thuế).

Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) vừa công bố kết quả kinh doanh 6 tháng đầu 2016 khá chi tiết. Dư nợ tín dụng của Vietcombank đạt 437.580 tỉ đồng, thấp hơn rất nhiều so với quy mô của BIDV, nhưng lợi nhuận trước thuế đạt tới 4.193 tỉ đồng.

Cùng với hai “ông lớn” trên, Ngân hàng Tiên Phong (TPBank) cũng nhanh chóng công bố kết quả kinh doanh cơ bản sau nửa đầu năm. Với ngân hàng quy mô còn khiêm tốn, vừa trải qua tái cơ cấu này, thì con số tuyệt đối đáng để ý hơn là tốc độ tăng trưởng.

“Lợi nhuận lũy kế 6 tháng của ngân hàng đạt 205 tỉ đồng sau khi đã thực hiện trích lập đầy đủ dự phòng rủi ro. Nhờ chú trọng công tác quản trị rủi ro nên chất lượng tín dụng của TPBank khá lành mạnh với nợ xấu ở mức 0,56%, thấp hơn so với năm trước”, TPBank cho biết.

Hiện những thành viên trên, cũng như cả hệ thống nói chung, chưa công bố báo cáo tài chính chi tiết. Nhưng, có một số điểm được chú ý khi nhìn về lợi nhuận. Trước hết, như cả ba thành viên cho biết, tốc độ tăng trưởng tín dụng cao là yếu tố đầu tiên tạo nên con số lợi nhuận khả quan. So với mức tăng trưởng tín dụng bình quân toàn hệ thống nửa đầu năm nay (khoảng 7,2%), cả BIDV, Vietcombank và TPBank đều có tốc độ cao hơn hẳn. BIDV dự kiến có thể đạt 9%, Vietcombank đạt 10,76% (cao nhất trong 4 năm qua) và đặc biệt TPBank tăng tới 18%.

Theo các chuyên gia ngân hàng, lợi nhuận của nhà băng phụ thuộc chủ yếu vào tín dụng.

Vẫn phải lo lắng đối mặt với nợ xấu

Theo các chuyên gia ngân hàng, lợi nhuận của các nhà băng phụ thuộc chủ yếu vào tín dụng, chiếm 75-80% tổng lợi nhuận, vì vậy kết quả quý II sẽ tiếp tục khả quan khi dư nợ đang tăng trưởng theo kịp mục tiêu mà cơ quan quản lý đề ra.

Số liệu thống kê của NHNN vừa đưa ra cho thấy, tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống ngân hàng trong 5 tháng đầu năm đạt 5,48%, tăng 17,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Hai thành phố lớn là Hà Nội và TP.HCM đều có dòng tín dụng tăng trưởng cao hơn. Cụ thể, tín dụng trên địa bàn TP.HCM 5 tháng đầu năm tăng 5%, đạt mức tăng trưởng cao nhất trong 3 năm qua. Còn tại Hà Nội, 4 tháng đầu năm, tổng dư nợ trên địa bàn tăng 4,8% so với cuối năm 2015.

Như vậy, 5 tháng đầu năm nay, tăng trưởng tín dụng đạt mức cao nhất so với cùng kỳ vài năm gần đây. Điều này cộng với đặc thù tăng trưởng tín dụng của Việt Nam chủ yếu tập trung vào các quý cuối năm nên việc đạt mục tiêu tăng trưởng tín dụng năm nay từ 17-18% là khả thi, thậm chí dự báo còn đưa ra mức tăng trưởng cao hơn.

Theo các chuyên gia, khả năng tín dụng 2 quý cuối năm sẽ tăng trưởng hơn so với nửa đầu năm. Vì nhu cầu vốn của doanh nghiệp luôn tăng cao trong những tháng cuối năm khi thời điểm kinh doanh vào mùa.

Tuy nhiên, vấn đề nợ xấu vẫn làm các ngân hàng “đau đầu”. Các ngân hàng phải luôn kiểm soát rủi ro, hạn chế nợ xấu. Bởi nợ xấu tăng, đòi hỏi trích dự phòng cao sẽ “ăn” vào lợi nhuận. Dẫn đến, kết quả kinh doanh còn lại sau dự phòng sẽ sụt giảm.

Theo quy định và thực tế đã có, lượng lớn nợ xấu đã bán lại Công ty Quản lý tài sản các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC). Tuy nhiên, việc trích lập dự phòng cho trái phiếu đặc biệt VAMC phát hành mua lại nợ xấu chỉ 20% mỗi năm.

Trong những năm trước, việc trích lập dự phòng cho trái phiếu VAMC có thành viên tự chủ động trích dần qua các quý, hoặc để dồn vào cuối năm mới thực hiện. Nếu để dồn lại trích vào cuối năm, lợi nhuận công bố hàng quý hay nửa đầu năm chỉ là tương đối mà chưa thực sự phản ánh hết các chi phí.

Cho nên, tình huống ngân hàng đều đặn báo lãi các quý đầu năm tốt, nhưng đột ngột hẫng cuối năm cũng không phải là quá bất ngờ.

Bên cạnh đó, năm nay có một điểm đáng chú ý. Khi Thông tư 08 được ban hành, các ngân hàng được xem xét giãn thời gian trích lập dự phòng cho trái phiếu đặc biệt VAMC từ 5 năm lên 10 năm. Chi phí liên quan theo đó bớt đè nặng lên lợi nhuận, mà được tính sau, theo thời gian dài hơn.

Đây cũng là lý do chính mà NHNN ngày càng xem xét chặt chẽ hơn con số lợi nhuận của mỗi ngân hàng thương mại, thể hiện qua chính sách xét và giao chỉ tiêu cổ tức hàng năm.

Theo đó, các ngân hàng thương mại không được chia hết lợi nhuận qua cổ tức, vì một phần còn “nợ” trích lập dự phòng qua cơ chế được giãn ra nói trên. Thậm chí có những nhà băng vẫn đều đặn báo lãi, nhưng có thể trong vài ba năm, thậm chí tới 5 năm vẫn khó chia được cổ tức. Vậy nên, các con số lợi nhuận công bố vẫn chỉ là tương đối. Sát thực hơn cả với cổ đông vẫn là tỉ lệ cổ tức mà họ thật nhận sau đó.

Tuy một số “ông lớn” trong ngành công bố kết quả kinh doanh khả quan, nhưng điều này có lẽ sẽ không duy trì được ở hầu hết các ngân hàng còn lại. Bởi so với các năm trước, chủ trương của các ngân hàng đưa ra năm nay là trích dự phòng ngay từ quý I đầu năm. Đó cũng là lý do khiến lợi nhuận một số nhà băng giảm trong quý này. Và rất có thể điều này cũng diễn ra trong quý II của các ngân hàng.


Theo Lao Động