Tổng thống Mỹ phát biểu tại Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc. Ảnh: AP

Theo Straits Times, phát biểu trước lượt của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Nga Vladimir Putin, ông Obama phản đối hành động của Bắc Kinh ở Biển Đông và Moscow ở Ukraine. 

Ông cho rằng việc Nga sáp nhập Crimea và hành động gây hấn của Trung Quốc ở Biển Đông là một âm mưu nhằm từ bỏ trật tự thế giới được Liên Hợp Quốc thiết lập cách đây 70 năm và thể hiện tư tưởng "mạnh thì thắng" từ thời tiền Thế chiến II. 

"Ngoại giao là việc khó khăn, kết quả đôi khi không thỏa mãn, và nó hiếm khi phổ biến về mặt chính trị", ông Obama nói trước các lãnh đạo thế giới tại phiên khai mạc cuộc họp thứ 70 của Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc. "Nhưng tôi tin rằng các lãnh đạo nước lớn có nghĩa vụ thực hiện những rủi ro này, chính bởi vì họ đủ mạnh để bảo vệ lợi ích của chúng ta, nếu và khi ngoại giao thất bại". 

Obama lấy thỏa thuận cột mốc về hạt nhân Iran làm ví dụ về thành quả khi hệ thống quốc tế được phép hoạt động đúng phương cách. Ngược lại, ông chỉ ra tình hình bất ổn ở Ukraine và hậu quả của lệnh trừng phạt ở Nga sau khi Crimea được sáp nhập. 

"Hãy thử hình dung rằng thay vào đó, khi Nga thực hiện ngoại giao thực sự, làm việc cùng Ukraine và cộng đồng quốc tế để đảm bảo quyền lợi của mình được bảo vệ. Điều đó sẽ tốt hơn không chỉ cho Ukraine mà còn cho Nga, và tốt hơn cho cả thế giới. Đó là lý do chúng tôi tiếp tục kêu gọi giải quyết cuộc khủng hoảng này... không phải vì chúng tôi muốn cô lập Nga, mà vì chúng tôi muốn một nước Nga hùng mạnh làm việc với chúng tôi, để làm vững mạnh toàn thể hệ thống quốc tế", ông Obama cho hay. 

Về vấn đề Biển Đông, Obama cho biết Mỹ không có tuyên bố chủ quyền tại đây, nhưng có lợi ích trong việc "gìn giữ nguyên tắc cơ bản của tự do đi lại và tự do vận chuyển thương mại, và trong việc giải quyết tranh chấp bằng luật quốc tế, không phải bằng luật của vũ lực". 

Sau đó, ông Obama nhắc đến những ví dụ tích cực của các nước nhỏ hơn: "Từ Singapore tới Colombia tới Senegal, thực tế cho thấy các nước thành công khi theo đuổi hòa bình và thịnh vượng trong biên giới của họ, và hợp tác cùng các nước ngoài biên giới". 

Diễn văn của tổng thống Mỹ được coi là một trong những bài phát biểu được theo dõi nhiều nhất tại các hội nghị thượng đỉnh của Liên Hợp Quốc trong những năm gần đây, thể hiện ở thứ tự phát biểu trong danh sách. Ông Tập cũng lần đầu phát biểu tại Liên Hợp Quốc, trong khi ông Putin lần đầu xuất hiện tại cuộc họp lần đầu tiên trong một thập kỷ. 

Trong phiên khai mạc Đại Hội đồng, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon cũng đề cập đến một danh sách các thách thức toàn cầu và hối thúc các lãnh đạo thế giới hành động nhiều hơn nữa. Dù nhấn mạnh sự cần thiết của ngoại giao, ông Ban cũng kêu gọi những khoản đóng góp khẩn cấp. 

"Thế giới tiếp tục phung phí hàng nghìn tỷ vào chi tiêu quân sự", ông Ban nói. "Vì sao chi tiền để tàn phá hành tinh và con người dễ hơn bảo vệ họ?"