Tổng thống Mỹ Barack Obama cũng đồng thời mở gói hỗ trợ liên bang để giúp khu vực này tìm các giải pháp thoát khỏi tình trạng ô nhiễm nguồn nước nghiêm trọng.

​Michigan đang đối mặt với cuộc khủng hoảng y tế lớn vì nguồn nước ô nhiễm - Ảnh: AFP

AFP cho biết các nhà chức trách Michigan đang đương đầu với cuộc khủng hoảng y tế lớn bởi sự cố nguồn nước ô nhiễm bùng phát do việc áp dụng cắt giảm chi phí tại thành phố Flint.

Vấn đề phát sinh sau khi các quan chức bang phớt lờ cảnh báo sức khỏe hàng tháng trời về việc nguồn nước có mùi hôi trong khi cư dân trong khu vực phàn nàn rằng nguồn nước này khiến họ bị bệnh.

Giữa tuần thống đốc Michigan Rick Snyder đã nộp đơn yêu cầu ban hành tình trạng khẩn cấp bang lên tổng thống Obama.

Là một phần của biện pháp cắt giảm chi phí, thành phố Flint bắt đầu dẫn nước từ sông Flint từ tháng 4-2014 thay vì mua nước từ Detroit. 

Sở Môi trường bang Michigan cấp phép sử dụng nước từ sông Flint dù nhà máy xử lý nước của thành phố không thể sản xuất nước đạt tiêu chuẩn bang và liên bang.

Nhà Trắng cho biết tổng thống Obama đã tuyên bố "tình trạng khẩn cấp tại bang Michigan" và ra lệnh dùng nguồn quỹ liên bang hỗ trợ cho địa phương và bang tìm các giải pháp.

Bộ An ninh Nội địa và Cơ quan Quản lý Khẩn cấp Liên bang thực hiện các nỗ lực giải quyết tình hình bao gồm cung cấp nước. máy lọc nước và thùng đựng nước trong vòng 3 tháng cho người dân thành phố.

 Cơ quan Năng lượng Quốc tế LHQ (IAEA) bật đèn xanh cho việc dỡ bỏ cấm vận với Iran theo thỏa thuận của Tehran với các cường quốc phương Tây.

Các lãnh đạo phương Tây họp bàn quyết định dỡ bỏ lệnh trừng phạt Iran tại Vienna, Áo - Ảnh: AFP

"Hôm nay Mỹ, bạn bè và đồng minh của chúng tôi tại Trung Đông và toàn thể thế giới sẽ được an toàn bởi mối đe dọa của vũ khí hạt nhân đã được kiềm chế" - Ngoại trưởng Mỹ John Kerry tuyên bố sau cuộc họp tại Vienna.

Trong khi đó, như AFP ngày 16-1 đưa tin, Tổng Thư ký LHQ Ban Ki Moon cho biết đây là "cột mốc quan trọng phản ánh nỗ lực tin tưởng của các bên trong việc đảm bảo thực hiện các cam kết đã thỏa thuận".

Bộ trưởng Ngoại giao Anh Philip Hammond - một trong sáu cường quốc cùng với Mỹ, Nga, Trung Quốc, Pháp và Đức tham gia đàm phán về chương trình hạt nhân với Iran - cho biết "những năm tháng chính sách ngoại giao kiên nhẫn và kiên trì đã đơm hoa kết trái".

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Ngoại giao Đức Frank Walter Steinmeier gọi việc thực hiện thỏa thuận hạt nhân là "một thành công mang tính lịch sử đối với ngoại giao".

"Chính quyền Obama sẽ bắt đầu dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt kinh tế cho Iran" - Chủ tịch Hạ viện Mỹ Paul Ryan cho biết.

Tuy vậy, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ngày 16-1 cảnh báo rằng Iran "sẽ không từ bỏ tham vọng sở hữu vũ khí hạt nhân và sẽ tiếp tục hành động gây bất ổn Trung Đông và lan rộng khủng bố ra khắp thế giới".

Ả Rập Saudi cũng lo lắng trước viễn cảnh quan hệ Mỹ-Iran ấm dần lên cùng việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt có thể ảnh hưởng đến giá dầu thế giới.

Giá dầu vẫn tiếp tục giảm trong khi căng thẳng giữa Saudi Arabia và Iran cũng ngày càng tăng sau khi Mỹ và Liên hợp quốc bãi bỏ các lệnh cấm vận kinh tế với Iran. Hai yếu tố này đã làm tăng “giá các hợp đồng phái sinh”, mà ở đây chủ yếu là các hợp đồng giao sau mua đồng USD bằng đồng Riyal – hay nói cách khác thị trường quan ngại rằng có nhiều khả năng đồng Riyal của Saudi Arabia sẽ tiếp tục giảm giá so với đồng USD trong thời gian tới. Lúc này nhiều câu hỏi hoài nghi bắt đầu được đặt ra về tương lai nào cho cơ chế neo tỷ giá cố định vào đồng USD đã có lịch sử 30 năm của Arabia.

Sau những biến động bất lợi của đồng Riyal trên thị trường ngoại hối, thống đốc NHTW Saudi Arabia Fahad al-Mubarak đã cam kết sẽ vẫn giữ và duy trì tỷ giá cố định ở mức 3,75 Riyal đổi 1 USD nhờ vào một loạt các công cụ chính sách tiền tệ cũng như lượng dự trữ ngoại hối dồi dào của nước này. Vị thống đốc này cũng cho rằng những biến động trên thị trường ngoại hối trong thời gian qua là bất hợp lý do bắt nguồn từ những đánh giá sai lầm của những bên tham gia thị trường ngoại hối về tổng thể nền kinh tế Saudi Arabia.

Tuyên bố cũng nêu lập luận rằng các chỉ báo kinh tế và tài chính của nước này vẫn đứng ở mức ổn định, đồng thời được củng cố bởi vị thế là nhà cho vay dòng trên thị trường nợ quốc tế. Nợ nước ngoài của Saudi Arabia khá thấp trong khi mức “xuất khẩu tư bản” – đầu tư ra nước ngoài cao (mức nợ công trên GDP chỉ đứng ở mức 9,4% – rất thấp so với cả các nền kinh tế phát triển và đang phát triển trên thế giới). Ngoài ra Fahad al-Mubarak còn đưa ra dẫn chứng hệ thống ngân hàng của nước này vẫn rất vững chắc và khỏe mạnh.

Kể từ thời điểm giữa 2014 đến nay, mức sụt giảm gần 70% của giá dầu đã và đang gây áp lực giảm giá trị lên các đồng tiền của những quốc gia xuất khẩu các loại hàng hóa cơ bản trong đó có Saudi Arabia – một trong những nhà xuất khẩu dầu thô lớn nhất thế giới. Nga là một ví dụ không hề xa xôi, khi mà đồng Ruble (Rúp) của nước này cũng đã giảm xuống mức thấp nhất trong vòng 13 tháng qua so với đồng USD.

Tuy nhiên, thị trường cho rằng giá dầu giảm sẽ làm sụt giảm dự trữ ngoại hối của Saudi Arabia do doanh thu từ xuất khẩu dầu mà chủ yếu là đồng USD sẽ hao hụt, qua đó gây ảnh hưởng trực tiếp tới tính vững của cơ chế neo tỷ giá cố định vào USD. Khả năng can thiệp vào thị trường ngoại hối để giữ vững mức tỷ giá cố định của nước này sẽ bị suy yếu.

Và, không chỉ có Saudi Arabia là nước Vùng Vịnh duy nhất áp dụng cơ chế neo tỷ giá cố định vào đồng USD. Nhiều quốc gia khác trong khu vực này neo tỷ giá cố định vào USD, vàng hay một rổ tiền tệ nào đó nhằm giúp ổn định lạm phát, tỷ giá – phục vụ nhu cầu xuất nhập khẩu, thu hút đầu tư của một nền kinh tế. Qua thời gian sự ổn định của cơ chế tỷ giá này sẽ càng có tính ăn sâu vào hoạt động kinh tế, đầu tư của quốc gia đó, do đó bất kỳ sự thay đổi nào trong cơ chế này sẽ gây tác động sâu rộng vào nền kinh tế đó.

Nhà phân tích Simon Quijano – Evans của Commerzbank cho biết Saudi Arabia đã phải dùng dự trữ ngoại hối để khỏa lấp các khoản thâm hụt tài khoản vãng lai và ngân sách trong vòng 4 năm qua. Một lượng lớn các tài sản thanh toán bằng các ngoại tệ chủ chốt như USD hay Euro, bảng Anh (trong tổng số khoảng 627 tỷ USD dự trữ ngoại hối – số liệu công bố mới nhất)… đã được chính phủ nước này bán ra, rút khỏi các thị trường tài chính, ngân hàng tại Mỹ và châu Âu để bù đắp cho thâm hụt ngân sách, thương mại. Điều này nghĩa là xuất khẩu của kinh tế Saudi Arabia đã suy giảm đáng kể trong 4 năm qua bất kể giá dầu trong thời gian này ổn định ở quanh ngưỡng 90 - 100 USD/thùng.

Sự sụt giảm này trùng khớp với thời điểm mà một số nền kinh tế lớn là đối tác nhập khẩu năng lượng của Saudi Arabia như Trung Quốc bắt đầu suy giảm và đối tác khẩu dầu thô lớn khác là Mỹ đã bắt đầu giảm dần nhập khẩu khi ngành công nghiệp dầu mỏ Mỹ bùng nổ trở lại kể từ sau 2008. Nhà phân tích của Commerzbank cũng nhận định rằng nếu giá dầu không thiết lập lại được xu hướng tăng ổn định thì những quan ngại về tính vững chắc đối với cơ chế tỷ giá cố định của Saudi Arabia sẽ càng tăng.

Simon Quijano-Evans cho rằng: “Trong lịch sử, một khi chính sách tỷ giá cố định không còn khả thi về mặt kinh tế nữa hay nó trở nên đắt đỏ, khó khăn đối với các chính phủ để duy trì mức tỷ giá cố định (như trường hợp nước Anh - 1992, một số nước Đông Nam Á - 1997), và lúc đó thì những lợi ích nhằm có được từ việc duy trì cơ chế tỷ giá cố định đó cuối cùng lại biến thành những lỗ hổng lớn trong hệ thống tài chính. Cơ chế tỷ giá cố định lại ngăn cản việc tiến tới giá trị thực tế của một số đồng tiền và bó buộc sự vận động linh hoạt trong nền kinh tế”.

Hiện tại Ả-rập-xê-út vẫn có dự trữ ngoại hối khoảng 627 tỷ USD, mức này giảm 14% so với thời điểm tháng 11 năm ngoái 2014, sự sụt giảm như đã nêu nguyên nhân ở trên là do quốc gia này phải chi một lượng lớn dự trữ ngoại hối của mình để khỏa lấp, bù đắp các khoản thâm hụt thương mại, ngân sách cũng như chi phí cho cuộc chiến ở Yemen do liên minh mà Ả-rập-xê-út đứng đầu tham gia.

Những áp lực tài chính đang tăng đè nặng lên đồng Riyal thậm chí cũng đang làm lu mờ đi cả cuộc khủng hoảng chính trị, ngoại giao với đối thủ truyền thống trong khu vực Trung Đông của nước này là Iran.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia tài chính vẫn còn hoài nghi về mức độ nghiêm trọng thực sự của nền kinh tế Saudi Arabia cũng như khả năng nước này phải phá bỏ cơ chế neo tỷ giá cố định vào đồng USD đã tồn tại suốt 30 năm qua.

Quả thật nếu Saudi Arabia có thể giữ vững được cơ chế tỷ giá hối đoái cố định như hiện nay bất chấp nếu có xảy ra một đợt suy giảm mạnh hơn nữa của giá dầu hoặc bất ổn chính trị trong khu vực tiếp tục gia tăng thì đó có thể xem như một hiện tượng “thiên nga đen” trong kinh tế học để nói về các hiện tượng khó có thể hoặc tưởng chừng như không thể xảy ra.

 Ngày 17-1, nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) bắt cóc ít nhất 400 thường dân bao gồm phụ nữ và trẻ em tại thành phố Deir Ezzor ở Syria.

Thành phố Deir Ezzor hoang tàn, đổ nát sau những ngày tháng chiến tranh - Ảnh: Getty Images

Theo AFP, tổ chức Đài Quan sát nhân quyền Syria (SOHR) đưa tin sau cuộc tấn công đẫm máu vào thành phố Deir Ezzor do chính quyền Syria kiểm soát, IS bắt cóc tới hơn 400 thường dân từ khu ngoại ô Al-Baghaliyeh và các địa điểm lân cận.

“Những người bị bắt giữ đều là người Hồi giáo Sunni. Đó là phụ nữ, trẻ em và thành viên gia đình các binh sĩ của chính quyền Syria” - SOHR khẳng định.

Các nguồn tin của SOHR từ Deir Ezzor cho biết các nạn nhân bị đưa đến những vùng do IS kiểm soát ở phía bắc tỉnh Deir Ezzor và gần biên giới tỉnh Raqqa.

SOHR ước tính cuộc tấn công của IS tại Deir Ezzor cướp đi sinh mạng của 85 thường dân và 50 binh sĩ chính phủ. Trước đó hãng thông tấn nhà nước Syria SANA đưa tin IS thảm sát tới 300 thường dân tại đây.

Trước đây IS từng hành quyết hàng loạt thường dân, bao gồm hàng trăm người thuộc bộ tộc Hồi giáo Sunni Shaitat ở Deir Ezzor hồi năm 2014. Tháng 8-2014, IS cũng thảm sát 200 binh sĩ chính phủ Syria sau khi đánh chiếm căn cứ quân sự Tabqa tại tỉnh Raqqa.

Như vậy đến nay IS đã  kiểm soát khoảng 60% thành phố Deir Ezzor, thủ phủ tỉnh Deir Ezzor rất giàu tài nguyên dầu khí. Hiện tại quân đội Syria vẫn đang giao chiến với lực lượng IS ở phía tây bắc thành phố. Máy bay chiến đấu Nga tiếp tục ném bom hỗ trợ quân đội Syria.